Sugnay

Ang sugnay ay lipon ng mga salitang binubuo ng simuno at panaguri. Ito ay may dalawang uri ang sugnay na makapag-iisa at sugnay na di makapag-iisa.

Uri ng Sugnay

Sugnay na Makapag-iisa – lipon ng mga salitang may buong diwa. Tinatawag din itong payak na pangungusap.

Sugnay na Di Makapag-iisa – lipon ng mga salitang hindi buo ang diwa. Karaniwan itong pinangungunahan ng pangatnig.

Pang-abay

Ang pang-abay ay mga salitang naglalarawan o tumuturing sa pandiwa, pang-uri, o isa pang pang-abay.

Uri ng Pang-abay

Pang-abay na Kataga o Ingklitik – Ito ay sumusunod sa unang salita ng kayariang kinabibilangan.

Pamamaraan – Ito ay nagsasaad ng kilos na sumasagot sa tanong na paano.

Panggaano – Ito ay sumasaklaw sa dami o sukat na isinasaad ng pandiwa at sumasagot sa tanong na: gaano?

Pang-agam – Ito ay kapag nagbabadya ng pag-aalinlangan.

Pamanahon – Ito ay nagsasaad ng panahon o oras at sumasagot sa tanong na: kailan?

Pananggi – Ito ay nagsasaad ng pagtanggi o pagsalungat.

Panang-ayon – Ito ay nagsasaad ng pagsang-ayon.

Panlunan – Ito ay nagsasaad ng lunan o kinalalagyan.

Daw at Raw

            Ang daw at raw ay mga pang-abay na ingklitik. Ang mga katagang ito ay nagmula sa salitang Dao ng wikang Mandarin ng mga Tsino. Ito ay nangangahulugang Paraan ng Diyos. Sa kasalukuyan ito ay nangangahulugang pagsasabing muli ng isang pahayag na sinabi o narinig buhat sa ibang tao.

            Sa wika ang daw ay ginagamit kapag ang sinusundang salita ay nagtatapos sa katinig. Ginagamit naman ang raw kapag ang sinusundang salita ay patinig.

         

Pang-ukol

Ang pang-ukol ay tumutukoy sa pinagmulan , patutunguhan, kinaroroonan o kinauukulan ng kilos, gawa, balak o layon. Iniuugnay ng pang-ukol ang mga pangngalan o panghalip sa ibang salita sa pangungusap.

Ang pang-ukol na sa ay ginagamit para sa mga pangngalang pambalana samantalang ang pang-ukol na kay at kina ay ginagamit para sa pangngalang pantangi.

sa                                                        ng                                hinggil sa / kay/ kina

para sa/ kay/ kina                          sa loob (ng)               dahil sa/ kay/ kina

alinsunod sa/ kay/ kina                sunod sa/ng             kasama ng (ni)

na wala/ nang wala/ nang may    ayon sa/ kay/ kina

laban sa/ kay/ kina                        labag sa/ kay/kina

tungkol sa/kay/ kina                     ukol sa/ kay/ kina

batay sa/ kay/ kina

Gamit ng Diksyunaryo

Ang diksyunaryo, diksiyunaryo, talahuluganan, o talatinigan ay isang aklat ng mga nakatalang mga salita ng isang partikular na wika. Ang ayos nito ay ayon sa pagkakasunud-sunod ng titik ng alpabeto. Nakatala rin dito ang mga kahulugan ng salita, maging ang mga etimolohiya o pinagmulan ng salita, mga pagbigkas (diksyon), at iba pang mga impormasyon.

Upang mapadali ang paghahanap sa isang salita, makatutulong ang mga pamatnubay na salita na matatagpuan sa itaas ng bawat pahina. Ang pamatnubay na salita na nasa gawing kaliwa ay ang unang salita na makikita sa pahina. Ang nasa kanan naman ay ang huling salitang makikita sa pahina.

Pangatnig

Pangatnig ang tawag sa mga kataga o salitang nag-uugnay ng dalawang salita, parirala o sugnay na pinagsusunud-sunod sa pangungusap. Ilan sa mga pangatnig ay ang at, o, maging, ngunit, subalit, bagaman, habang, samantala, samakatuwid, dahil, nang, sapagkat, kung, kaya, kahit, kapag at upang.

Nagsasalungatang Salita

Marami tayong mga nagsasalungatang salita sa wikang Filipino. Isa itong paraan upang lumawak ang ating talasalitaan. Ang mga nagsasalungatang salita ay makakatulong upang makabuo tayo ng pangungusap.

malapad – malaki ang sukat na pahalang sa haba

makipot – kalagayang makitid

          

likas – katutubo at natural

artipisyal – gawa-gawa lamang

          

matingkad – matindi ang kulay

mapusyaw – kulang sa kulay

           

sariwa – bago pa lamang

bilasa – sira na o bulok (isda)