Kaantasan ng Pang-uri

Ang pang-uri ay mga salitang nagsasaad ng katangian o uri ng tao, hayop, bagay, lugar, at pangyayari. May iba’t ibang kaantasan ang pang-uri. Ang mga ito ay lantay, pahambing, at pasukdol.

Lantay – naglalarawan ang pang-uring lantay ng isang pangngalan o panghalip.

Pahambing - nagtutulad ang pahambing na pang-uri sa dalawa o higit pang pangngalan o panghalip. May dalawang uri ng pahambing na pang-uri.

          a. Pahambing na magkatulad. Ipinakikilala ito ng mga panlaping ka-, ga-, sing-, kasing-, magkasing-, magsing-. Ipinapakilala ang  magkapantay na katangian ng dalawang bagay na pinaghahambingan.

          b. Pahambing na di magkatulad. Ito ay kung hindi magkapantay ang  katangian ng pinaghahambingan. Ginagamitan ito ng mga salitang higit, lalo, mas, di gaano, at tulad.

      

Pasukdol – ang pasukdol na antas ng pang-uri ay katangiang  namumukod o nagngingibabaw sa lahat ng pinaghahambingan.

          

Wikang Espanyol sa Wikang Filipino

Malaki ang naging impluwensiya ng mga mananakop sa ating bansa. Hindi lamang sa kultura kundi maging sa ating wika. Maraming salita sa wikang Filipino ang nagmula sa wikang Espanyol. Bagamat mula sa kanila ang orihinal na salita, ginamit ito ng mga Pilipino ayon sa sariling kayarian ng ating wika.

Ang ilan sa mga ito ay ang mga sumusunod:

apellido – apelyido

cuenta – kwenta

siempre – siyempre / syempre

labios – labi

lunar – nunal

fiesta – pista

 
muňeca – manika

toalla – tuwalya

Tula

Ang tula ay kathang isinusulat ng isang makata. Ito ay buhat sa tunay na karanasan o imahinasyon ng isang makata.

Binubuo ang tula ng saknong at taludtod. Karaniwan itong may wawaluhin, lalabindalawahin, lalabing-animin, at lalabing-waluhing pantig. Matalinghaga at ginagamitan din ng tayutay. Ang tula ay mayroon ding tugma at sukat.

Ang tugma ay tumutukoy sa pagkakapareho ng huling tunog o titik ng salita sa bawat taludtod.

Dalawang Uri ng Tugma:

Ganap – kapag magkakapareho ang tunog at titik ng huling salita sa bawat taludtod.

Di ganap – kapag magkapareho lamang ng tunog ang huling salita sa bawat taludtod.

Matalinhagang Pahayag

Ang wikang Filipino ay puno ng mga matatalinghagang pahayag. Ang mga matatalinhagang pahayag ay may malalim o hindi tiyak na kahulugan. Sinasalamin ng paggamit nito ang kagandahan at pagkamalikhain ng wikang Filipino.

Narito ang ilan pang halimbawa ng matatalinghagang pahayag at ang kahulugan ng mga ito.

Matalinghagang Pahayag                    Kahulugan

1. balitang kutsero                               hindi totoo

2. bugtong na anak                             kaisa-isang anak

3. kabiyak ng dibdib                            asawa

4. ilista sa tubig                                   kalimutan na

5. lakad-pagong                                  mabagal

6. magsunog ng kilay                          mag-aral nang mabuti

7. mababa ang luha                            iyakin

8. tulog mantika                                  mahabang oras ng pagtulog

9. nagtataingang kawali                       nagbibingi-bingihan

10. pinagbiyak na bunga                     magkamukha

Sugnay

Ang sugnay ay lipon ng mga salitang binubuo ng simuno at panaguri. Ito ay may dalawang uri ang sugnay na makapag-iisa at sugnay na di makapag-iisa.

Uri ng Sugnay

Sugnay na Makapag-iisa – lipon ng mga salitang may buong diwa. Tinatawag din itong payak na pangungusap.

Sugnay na Di Makapag-iisa – lipon ng mga salitang hindi buo ang diwa. Karaniwan itong pinangungunahan ng pangatnig.

Pang-abay

Ang pang-abay ay mga salitang naglalarawan o tumuturing sa pandiwa, pang-uri, o isa pang pang-abay.

Uri ng Pang-abay

Pang-abay na Kataga o Ingklitik – Ito ay sumusunod sa unang salita ng kayariang kinabibilangan.

Pamamaraan – Ito ay nagsasaad ng kilos na sumasagot sa tanong na paano.

Panggaano – Ito ay sumasaklaw sa dami o sukat na isinasaad ng pandiwa at sumasagot sa tanong na: gaano?

Pang-agam – Ito ay kapag nagbabadya ng pag-aalinlangan.

Pamanahon – Ito ay nagsasaad ng panahon o oras at sumasagot sa tanong na: kailan?

Pananggi – Ito ay nagsasaad ng pagtanggi o pagsalungat.

Panang-ayon – Ito ay nagsasaad ng pagsang-ayon.

Panlunan – Ito ay nagsasaad ng lunan o kinalalagyan.

Daw at Raw

            Ang daw at raw ay mga pang-abay na ingklitik. Ang mga katagang ito ay nagmula sa salitang Dao ng wikang Mandarin ng mga Tsino. Ito ay nangangahulugang Paraan ng Diyos. Sa kasalukuyan ito ay nangangahulugang pagsasabing muli ng isang pahayag na sinabi o narinig buhat sa ibang tao.

            Sa wika ang daw ay ginagamit kapag ang sinusundang salita ay nagtatapos sa katinig. Ginagamit naman ang raw kapag ang sinusundang salita ay patinig.